آزمایشگاه دکتر علیجانی | آزمایشگاه دقیق در کرج

آزمایشگاه دقیق در کرج

آزمایشگاه دقیق در کرج : آزمایش ادرار یکی از آزمایش های رایج برای تشخیص بسیاری از بیماری هاست و معمولا برای تشخیص عفونت های مجاری ادرار _ کلیه‌ ها ، حالب ، مثانه و پروستات_ ، تعیین وجود قند در ادرار بیماران دیابتی ، وجود سنگ کلیه ، فشار خون بالا و احتمال سرطان کلیه ، سرطان مثانه ، سرطان لگنچه و حالب ودر بعضی بیماری های کلیوی و کبدی خاص انجام می شود .

آزمایشگاه دقیق در کرج

یکی از مزایای این آزمایش در دسترس بودن سریع آن می باشد که در اغلب موارد نیازی به آمادگی خاصی ندارد . بسیاری از بیماری های کلیوی اگر با این آزمایش تشخیص داده نشوند می توانند به یک نارسایی مزمن کلیه تبدیل شوند . به همین منظور به تفسیر آزمایش ادرار می پردازیم .

چه مواردی در آزمایش ادرار مورد ارزیابی قرار می گیرد؟

**رنگ (color) :

رنگ ادرار می تواند به رنگهای زیر باشد :

**بی رنگ (colorless)

**کم رنگ (straw) یا جدیدا (pale yellow )

**زرد (yellow)

**کهربایی (amber) یا (deep yellow )

**صورتی کم رنگ (less commonly pink)

**قرمز (r e d)

**قهوه ای (b r o w n)

رنگ ادرار یکی از اجزای اصلی آنالیز ادرار است و بسته به شرایط مختلف بدن تغییر میکند . غلظت ادرار ، میزان مایع بدن ، رنگدانه‌ های موجود در ادرار که از تخریب گلبول های قرمز و رنگدانه‌ ای به نام اوروکروم به وجود می‌ آیند و هم چنین رژیم غذایی روی رنگ ادرار تاثیر دارند . بعضی بیماری ها هم رنگ ادرار را تغییر می دهند .

**حالت طبیعی :

طیف رنگ زرد کمرنگ تا پررنگ : ادرار طبیعی به رنگ زرد کم رنگ است که به علت پیگمان یوروکروم می باشد .

**حالت غیرطبیعی :

آزمایشگاه دقیق در کرج : ادرار قرمز رنگ می تواند به خاطر وجود خون در آن باشد . رنگ نارنجی می تواند به خاطر وجود ویتامین B اضافه در ادرار باشد . بعضی دارو های خاص مثل ریفامپین هم می توانند ادرار را نارنجی می کنند .

رنگ نارنجی تیره تا قهوه‌ ای ممکن است علامت بیماریهای کبدی مثل : زردی و یا رابدومیولیز _تخریب سلول های عضلانی_ باشد . مصرف لب و چغندر به ادرار رنگ صورتی ملایم می دهند .

گاهی اوقات مصرف بعضی مواد خوراکی‌ حاوی رنگ های مصنوعی هم باعث تغییر رنگ ادرار می شوند . دیابت هم میتواند موجب تغییر رنگ ادرار شود . تعریق زیاد و از دست دادن مایع هم باعث می شود رنگ ادرار زرد تیره شود .

دلایل تغییر رنگ ادرار عبارت اند از :

**میزان غلظت ادرار

**خوراکی ها

** دارو ها

** تولیدات متابولیسم بدن

** عفونت ادراری

** ادرار تیره رنگ

آزمایشگاه دقیق در کرج : اگر رنگ ادرار قهوه‌ ای ، قهوه‌ ای تیره باشد، به این معنی است که آب بدن کم شده است و برعکس ادرار رقیق رنگ ادرار میزان آب بدن را نشان می دهد .
بنابراین اگر بیماری ادراری تیره همراه با سردرد و گیجی داشته باشد، پزشک باید ادرار بیمار را چک کند تا علت کمبود آب بدن را بررسی کند . رنگ ادرار باید به رنگ تیره باشد .

علت دیگر که اگر بیمار ادرار تیره رنگ دارد باید به پزشک متخصص مراجعه کند مخصوصا اگر با نوشیدن زیاد آب رنگ ادرار فرقی نکرد در آن زمان این است که شاید این تیره رنگی مربوط به خون فرد باشد.

اگر درون ادرار ترکیبات خون وجود داشته باشدٰ می تواند نشانه اختلال در عملکرد کلیه باشد که به علت عفونت ، بیماری کلیه یا حتی سرطان باشد .

** شفافیت ادرار

آزمایشگاه دقیق در کرج : ادرار به طور طبیعی شفاف است و باید به توان از پشت شیشه‌ حاوی آن نوشته‌ های یک متن را خواند اما مسایل مختلف باعث تغییر این حالت می شوند.

**شفافیت یا ( appearances – opacity ) ادرار میتواند شامل موارد زیر باشد :

**تمیز (clear)

**کدر (hazy)

**توربید کم و یا حالتی که مه آلود باشد و روزنامه از پشت آن خوانده نشود ( less commonly turbid )

**ابری (cloudy )

**مات ( opaque )

** حالت طبیعی :

شفاف

** حالت غیرطبیعی :

غیرشفاف

**عفونت

** چرک

** باکتری های موجود در ادرار به خاطر عفونت‌ ادراری

** کریستال ها

**گلبول‌ های قرمز خون

**گلبولهای سفید

**اسپرم

**قارچ

**موکوس و یا حتی عفونت‌ های انگلی می توانند باعث غیرشفاف شدن ادرار شوند البته بعضی مواقع در حالت های طبیعی و بدون بیماری‌ هم ممکن است ادرار غیرشفاف باشد .

**مصرف بعضی غذاهای حاوی چربی زیاد، فسفات یا اورات این حالت را ایجاد می‌ کنند.

**بو (odor):

تعیین بوی ادرار هم یکی از اجزای تفسیر این آزمایش است . بوی طبیعی و معمول ادرار به خاطر وجود اسید وولاتایل است و بوی شبیه به فندق دارد اما مواد غذایی مختلف و بعضی بیماری ها این بو را تغییر می دهند.

**حالت غیرطبیعی:

**ادرار بیماران دیابتی معمولا بویی قوی و شیرین شبیه به بوی استن دارد. بوی شیرین و میوه‌ای هم گاهی از ادرار این بیماران به مشام می‌ رسد.

**بوی بسیار بد ادرار نشان‌دهنده عفونت مجاری ادراری و وجود چرک در ادرار است . افرادی که ادرارشان بوی مدفوع می‌دهد ممکن است دچار فیستول روده به مثانه شده باشند .

**ادرار دارای بوی شربت افرا (بوی شبیه به چای شیرین) در بیماران فنیل کتون اوری دیده می شود . نارسایی کبدی هم باعث تغییر بوی ادرار می‌ شود .

** وزن مخصوص ادرار (Specific Gravity):

آزمایشگاه دقیق در کرج : وزن مخصوص ادرار که به شکل عدد بیان می شود معمولا حاصل اندازه‌گیری اجزای مختلف ادرار شامل مواد دفعی و املاح است . وزن مخصوص بالا نشان‌ دهنده ادرار غلیظی شده است . از این عدد برای تعیین قدرت تغلیظ و ترشح کلیه‌ ها استفاده می شود .

** حالت طبیعی :

عداد بین ۰۰۵/۱ و ۰۳/۱

**حالت غیرطبیعی:

بیماری های کلیوی باعث کاهش وزن مخصوص ادرار می شوند. هم چنین مصرف بیش از اندازه مایع هم باعث کاهش این عدد می شود .

**غلیظ شدن ادرار و کمبود مایع در بدن (هنگام روزه‌داری یا تعریق زیاد) وزن مخصوص را افزایش می دهد .

**عدد وزن مخصوص به تنهایی شاخص خوبی برای تعیین سلامت نیست و باید حتما در کنار دیگر اجزای آزمایش تفسیر شود. تب، استفراغ و اسهال باعث بالا رفتن و کاهش دمای بدن، ادرار زیاد و دیابت بی‌مزه باعث کاهش آن می‌ شود.

**پروتئین در آزمایش ادرار:

آزمایشگاه دقیق در کرج : پروتئین یکی از مواردی است که نباید به طور طبیعی در ادرار وجود داشته باشد و وجود آن در ادرار نشان دهنده یک بیماری خاص می باشد . در حالت طبیعی ، نتیجه‌ ی بررسی وجود پروتئین در ادرار باید منفی یا بین 50 الی 80 میلی‌ گرم در ادرار 24 ساعته باشد .

مشاهده پروتئین در ادرار می تواند نشان دهنده‌ ی :

** آسیب های کلیوی

**عفونت ادراری

**فشارخون بالا

**دیابت

** بیماری لوپوس گلومرولونفریت یا همان یک بیماری کلیوی باشد . مد نظر داشته باشید که تب ، ورزش شدید و بارداری نیز در حالت‌ طبیعی حضور پروتئین در ادرار یا پروتئین وری را به دنبال خواهند داشت . درصورت مشاهده این موارد بهتر است به فوق تخصص کلیه و مجاری ادراری برای ویزیت مراجعه کنید.

** وجود گلوکز در آزمایش ادرار:

گلوکوزوری یا گلوکز در آزمایش ادرار به طور معمول وقتی دیده می شود که میزان گلوکز خون از حد آ ستانه کلیوی بیشتر باشد یعنی از 180 میلی گرم . هرچند گاهی به طور طبیعی آستانه کلیوی برخی افراد پایین تر از این هم می شود . دیابت شیرین ، تزریق سرم های قندی و مصرف یک باره و زیاد کربوهیدرات ها از دلایل وجود گلوکز در ادرار هستند .

وجود کتون در ادرار :

اجسام کتونی درطی کاتابولیسم اسیدهای چرب ایجاد می شوند . کتون در ادرار به دنبال کتوزیس _افزایش کتون ها در خون_ ایجاد می شود وقتی شخص دچار کمبود مصرف قندها و کربوهیدرات ها _مثل در زمان روزه داری طولانی یا دفع کربوهیدرات ها از بدن افزایش می یابد مثلا در زمان اسهال و استفراغ های شدید _ یا سلول ها قادر به دریافت و مصرف کربوهیدرات نیستند _ مثلا دیابت_ ، کتون ها به دلیل مصرف چربی ها و سوخت ناقص آن ها ، در خون و ادرار افزایش می یابند .

آزمایشگاه دقیق در کرج

خون در ادرار :

گلبول های قرمز می توانند در شرایط فیزیولوژیک مانند ( ورزش سنگین کردن ، تب و عادت ماهانه ) و یا پاتولوژیک مثلا : (التهاب حاد مثانه ، تروما ، زخم ها ، عفونت ها ، سرطان های کلیه یا مثانه ، ضربه به کلیه ، انفارکتوس و گلومرولونفریت ) در ادرار ظاهر شوند .

نکات مهم درباره آزمایش ادرار :

**بهترین نمونه جهت تشخیص عفونت‌ های ادراری ، نخستین ادرار صبحگاهی است .

**برای تجزیه کامل ادرار بهتر است شب قبل ، از مواد آبکی کمتری استفاده کنید . پیش از انجام آزمایش نیز از نوشیدن مقادیر زیاد آب و مایعات خودداری کنید .

**در صورت امکان شب قبل از نمونه برداری حمام کنید .

**بهتر است قبل از نمونه‌ گیری ، محل خروج ادرار را با آب و صابون شست‌ و شو داده و بعد با دستمال یک بار مصرف خشک کنید .

** از تماس پوست با دهانه یا قسمت داخلی درب یا داخل ظرف نمونه‌ گیری اجتناب کنید .

**چند قطره اول ادرار را در توالت تخلیه کنید . سپس ظرف نمونه را تا نصفه پر کنید .

**آزمایش کشت ادرار باید قبل از شروع مصرف آنتی بیوتیک انجام شود . اگر در یک هفته گذشته آنتی بیوتیک مصرف کرده‌اید به اطلاع پزشک و آزمایشگاه برسانید . اگر هم در حال مصرف آنتی بیوتیک هستید بهتر است با نظر پزشک معالج یک هفته پس از اتمام دارو آزمایش بدهید .

نکته: در حالت طبیعی نباید در ادرار پروتئین وجود داشته باشد . پروتئین در ادرار ممکن است نشانه صدمات کلیوی ، دیابت یا فشار خون بالا هم باشد .