آزمایش ۲۴ ساعته ادرار

در آزمایش ادرار ۲۴ ساعته به دنبال مقادیر فاکتورهایی می گردیم که از نظر کمی برای تشخیص بیماری به خصوص بیماری های کلیوی به آن ها نیاز داریم.
اما آزمایش معمولی ادرار به بررسی کیفی و سریع بیماری هایی می پردازد که وجودشان از طریق ادرار مشخص می شود.

در آزمایش ادرار ۲۴ ساعته به این نکات توجه کنید:

این نمونه باید دقیقا طی ۲۴ ساعت جمع آوری شود.
به همین دلیل گالنی از طرف آزمایشگاه به شما داده می شود که ممکن است حاوی مواد نگهدارنده مایع یا جامد باشد.
شما نباید تحت هیچ شرایطی این مواد را خالی یا آن ها را بو کنید.

مصرف مایعات را در زمان آزمایش طبق معمول انجام دهید.

در ابتدای جمع آوری نمونه، اولین دفع ادرار را انجام دهید و آن را دور بریزید.
سپس زمان دقیق را یادداشت کنید.
برای مثال ساعت هفت صبح. بعد از آن به مدت ۲۴ ساعت یعنی تا هفت صبح فردا تمامی نوبت های دفع ادرار را در ظرف مخصوص جمع آوری کنید.
آخرین نوبت دفع نیز باید سر ساعت هفت انجام شود.

ظرف نمونه را ترجیحا در جای خنک نگهداری کنید.

روش جمع آوری نمونه

• اولین نمونه ادرار خود را دور بریزید و زمان را یادداشت نمایید.
• از آن به بعد ادرار خود رادر ظرف مخصوص بریزید.
• ریختن ادرار در ظرف را تا ۲۴ ساعت از زمان دور ریختن نمونه اول ادامه دهید.
• نمونه روز بعد ( روز دوم ) را نیز درست در همان زمانی که نمونه صبح روز اول را دور ریخته در داخل ظرف مخصوص بریزید.
• ظرف حاوی نمونه را در اسرع وقت به آزمایشگاه منتقل کنید.

بیمار باید متوجه باشد که ظرف ادرار ۲۴ ساعته ممکن است حاوی مواد نگهدارنده باشد که سمی یا اسیدی است. بنابراین آن را دور نریخته و مراقب باشد که روی بدن یا لباسش نریزد.

آزمایش فسفر یکی از آزمایش های روتین می باشد که برای اندازه گیری فسفر خون استفاده می شود. فسفر یک ماده ی معدنی در بدن است که با اندازه گیری آن می توان به مقدار فسفات پی برد.

فسفات نوعی یون محسوب می شود. این ماده از جمله مواد تشکیل دهنده ی غشاء سلولی است و سلول ها برای تامین انرژی به آن نیاز دارند.

بدن برای استحکام دندان و استخوان، توازن میان اسیدی و باز بودن، تقویت دستگاه عصبی و انعطاف ماهیچه ها به این ماده نیاز دارد. بیشتر فسفر مورد نیاز بدن در استخوان ها و بافت های بدن وجود دارد.

شرایط نمونه گیری:

آزمایش فسفر مربوط به آزمایشات بیوشیمی می باشد و برای انجام آزمایش نمونه ی خون وریدی مورد نیاز است. برای انجام این آزمایش نیاز است فرد ناشتا باشد. البته لازم به ذکر است ناشتایی به معنای عدم مصرف آب نمی باشد.

ناشتا بودن حداقل به مدت ۴ ساعت مورد نیاز است و قبل از آزمایش غذاهایی که حاوی مقدار کلسیم و فسفر است مانند لبنیات و تخم مرغ میل نکند.

تفسیر جواب آزمایش فسفر:

بالا بودن و پایین بودن سطح سرمی این ماده در آزمایش فسفر، نشانگر نوعی اختلال در بدن می باشد. همچنین عوارضی را در بردارد.

اگر میزان فسفر از سطح سرمی نرمال خود بالاتر باشد، خطر ابتلا به بیماری های کلیوی، اختلال عملکرد غدد داخلی، ازدیاد ویتامین د، کاهش منیزیم، بیماری کبدی، سوء تغذیه و ازدیاد کلسیم افزایش می یابد.

پایین بودن سطح سرمی فسفر می تواند منجر به ضعف، بی حالی، کمبود انرژی، خستگی، تندخویی و بی حوصلگی شود و خطر ابتلا به نرمی استخوان را افزایش می دهد.

کراتینین و اوره دو ماده زائد در خون هستند که باید توسط کلیه ها دفع شوند. چون این دو ماده فقط توسط کلیه ها قادر به دفع می باشند، می توان گفت که دفع یا عدم دفع این دو ماده توسط کلیه ها از طرفی عملکرد و یا عدم کارائی و سلامت کلیه ها را نشان می دهد.

معمولا بعد از ۵۰ سالگی مقدار این دو ماده هر ۱۰ سال مقداری از مقدار طبیعی بالاتر می رود، که نشان دهنده کاهش عمل کلیه ها می باشد که با افزایش سن بطور طبیعی به علت کاهش عمل کلیه ها می باشد و لذا اهمیت خاصی نباید به آن داده شود. کراتینین و اوره با آزمایش خون قابل اندازه گیری می باشد.

اوره و کراتنین دو ماده سمی در خون هستند که به دنبال سوخت و ساز مواد غذائی در بدن به وجود می آید. این دو ماده سمی فقط از طرق کلیه ها دفع می شوند.

اگر علائمی از بیماری کلیوی داشته باشید، ممکن است پزشک شما یک آزمایش کراتینین خون را برای ارزیابی میزان کراتینین خون انجام دهد. این علائم عبارتند از:

•  خستگی و مشکل خواب
•  از دست دادن اشتها
•  تورم در صورت، مچ دست، مچ پا، یا شکم
•  درد کمر در نزدیکی کلیه ها
•  تغییرات در جریان ادرار و تکرر ادرار
•  فشارخون بالا
•  حالت تهوع
•  استفراغ

بهتر است بیمار ناشتا باشد ولی الزامی نیست.

تست اسید اوریک تست پزشکی ای است که سطح  اوریک اسید خون را نشان می دهد. این تست می تواند ارزیابی مهمی در تشخیص و مدیریت سنگ کلیه و نقرس باشد.

برای این که متوجه شوید که چرا نیاز به تست اوریک اسید دارید بهتر است که مقداری درباره ی اوریک اسید اطلاعات کسب کنید. اوریک اسید محصول زاید شکستن باز پورین ( از اجزای سازنده دی ان ای ) در بدن است.

پورین همچنین در مواد غذایی مانند گوشت نیز وجود دارد. این محصول زاید 70% به وسیله ی کلیه ها و 30 درصد از طریق روده دفع می شود.

وجود مقدار معینی اوریک اسید در خون کاملا طبیعی است، مشکل زمانی است که مقدار این ماده از حد طبیعی خود بیشتر در خون وجود داشته باشد.

بالا بودن مقدار بالای اوریک اسید در خون باعث به وجود آمدن شرایطی تحت عنوان هایپر اوریکمی می شود. بیماری ها و شرایط زیادی می تواند باعث به وجود آمدن هایپر اوریکمی شود.

آزمایش اسید اوریک چه زمانی تجویز می شود؟

وجود علائم هایپر اوریکمی می تواند پزشک را به تجویز این تست سوق دهد.

این علائم شامل:

• قرمز شدن و ورم کردن مفاصل
• درد پشت کمر
• خون در ادرار
• تکرر ادرار
• حالت تهوع

 برای افرادی که پرتو درمانی یا  شیمی درمانی می کنند نیز به طور مکرر این تست تجویز می شود. سرطان به خودی خود مقدار اوریک اسید را بالا نمی برد ولی درمان آن می تواند سبب مرگ تعداد زیادی سلول و بالا رفتن مقدار اوریک اسید خون شود.

لازم است بیمار ناشتا باشد و شب قبل غذای با پروتئین بالا مصرف ننماید.

آزمایش کلسترول

یک آزمایش کامل کلسترول (که پنل چربی و یا پروفایل چربی نیز نامیده می شود) آزمایش خونی است که در آن می توان تعداد کلسترول و تری گلیسیرید در خون را اندازه گیری کرد. آزمایش کلسترول می تواند به شما کمک کند خطر تجمع پلاک ها در رگهای خونی و شریان ها که به باریک شدن و مسدود شدن آنها در بدن می انجامد را تشخیص دهید.

چرا باید آزمایش کلسترول انجام شود؟

سطح کلسترول بالا معمولا نشانه و یا علامتی ندارد بنابراین یک آزمایش کلسترول می تواند ابزاری مهم برای تشخیص باشد. سطح بالای کلسترول اغلب برای بیماری های قلبی یک فاکتور خطر است.

یک آزمایش کامل کلسترول می تواند در تعیین اندازه و سطح کلسترول خون به شما کمک کند. همین امر نیز موجب می شود جلوی توسعه و پیشرفت بیماری قلبی نیز گرفته شود. این نوع آزمایش شامل محاسبه 4 نوع چربی (لیپید) در خون است.

چه کسانی باید آزمایش کلسترول خون بدهند؟

تمامی افراد بزرگسالی که سن آنها 20 و یا بالاتر باشد باید هر 5 سال یکبار این آزمایش را انجام دهند. بهتر است این نوع آزمایش از اوایل سن بیست سالگی آغاز گردد.

حتی اگر سالم هستید باید این آزمایش را به طور منظم انجام دهید. یک بیماری حاد، حمله قلبی و یا استرس شدید می تواند سطح کلسترول خون را تحت تاثیر خود قرار دهد.

اگر موارد زیر را داشته باشید آزمایش کلسترول خون برای شما لازم و ضروری است:

• سابقه کلسترول بالا در خانواده
• اضافه وزن
• عدم تحرک فیزیکی
• ابتلا به دیابت
• داشتن رژیم غذایی پر چربی
• مردان بالای 45 سال و یا زنان بالای 55 سال

این فاکتورها شما را در خطر ابتلا به کلسترول بالا و بیماری های قلبی قرار می دهد.

بهتر است بیمار ناشتا باشد ولی الزامی نیست.

لازم است بیمار ۱۲ الی ۱۴ ساعت ناشتا بماند به صورت اینکه ساعت ۶ عصر غذای ساده‏ای تناول نموده و تا ۸ صبح ناشتا بماند (نوشیدن آب در ساعات شب بلامانع است).

تقریبا یک مورد به ازای هر 10 زن باردار دیابت بارداری ( GTT) را تجربه خواهند کرد. در صورتی که قند دو ساعت بعد از غذای فرد بالاتر از حد طبیعی باشد ، تست تحمل گلوکز (GTT) که شامل سه مرحله اندازه گیری قند خون است ، می تواند در تشخیص دیابت بارداری بسیار کمک کننده باشد.

تست تحمل گلوکز برای چه کسانی انجام می شود؟
تست تحمل گلوکز به صورت روتین در دوران باردرای بین هفته 26 تا 30 در خواست می شود. همچنین شاید قبل از این زمان به زنانی که چاق هستند و یا سابقه خانوادگی دیابت دارند توصیه به انجام GTT می شود.

نحوه انجام تست تحمل گلوکز (GTT ) چگونه است؟
افزایش قند خون می تواند نشان دهنده کارکرد ضعیف بدن در تولید انسولین باشد . اما قند خون بالا همیشه نشانه ای از دیابت بارداری نیست. به همین دلیل از آزمون تحمل گلوکز استفاده می شود.

برای انجام این آزمایش باید حداقل 8 ساعت ناشتا باشید. در صبح روز آزمایش یک محلول گلوکز ( قند) به فرد داده می شود و نمونه خون در زمان های 1 ساعت ، 2 ساعت و 3 ساعت بعد از خوردن محلول گلوکز از او گرفته می شود.

آزمون تحمل گلوکز ( تست تحمل گلوکز یا GTT ) چه زمانی در بارداری انجام می شود؟
طبق دستورالعمل وزارت بهداشت کشور آزمایش GTT بین هفته 26 تا 30 بارداری برای مادر درخواست می شود.

بیمار لازم است حداقل ۸ ساعت ناشتا باشد. بعد از دادن یک نمونه خون در حالت ناشتا در آزمایشگاه محلول قند نوشیده و سپس نمونه یا نمونه‏های بعدی در زمان مورد نیاز تهیه می‏گردد.

آزمایش قند خون ناشتا یکی از مناسب ترین راه ها برای پی بردن به وضعیت اولیه قند خون ،بویژه برای افراد مشکوک به دیابت است.علائمی مانند تکرر ادرار،افزایش حجم ادرار و همچنین خشکی دهان ممکن است نشانشگر اولیه افزایش قند خون و در نهایت یک پیش آگهی برای دیابت باشند.

برای اطمینان از حصول نتایج بهتر،آزمایش باید در شرایط رعایت ناشتایی انجام شود .پزشک شما در صورت مشکوک شدن به دیابت،آزمایشات تکمیلی را درخواست خواهند کرد.

دلایل افزایش قند خون:

عواملی مانند دیابت،پاسخ حاد در عفونت ،سوختگی، سندروم‌کوشینگ ،نارسایی کلیوی ،درمان با دیورتیک ها و همچنین پانکراتیت حاد باعث افزایش قند خون می شوند.

دلایل کاهش قند خون:

عواملی مانند روزه داری، زیاده روی در مصرف انسولین، بیماری آدیسون باعث کاهش سطح گلوکز خون می شوند.

برای انجام این آزمایش بیمار لازم است حداقل ۸ ساعت ناشتا باشد. مثلا شب شام سبک میل نموده و صبح روز بعد به آزمایشگاه مراجعه کند، نوشیدن آب اشکال ندارد.

حفظ سطح سالم قند خون

پیروی از یک رژیم غذایی سالم برای ممانعت از افزایش زیاد قند خون بسیار حیاتی است. استراتژی های حفظ سطح سالم قند خون عبارتند از:

محدود کردن مصرف قند و نمک.

به جای نان سفید، نان سبوس دار و ماکارونی را انتخاب کنید.

خوردن غذاهایی که سرشار از فیبر هستند برای کمک به بدن برای این که سطح قند خون را کاهش دهد.

خوردن غذاهای حاوی پروتئین بالا برای حمایت از احساس پر بودن معده.

انتخاب سبزیجات غیر نشاسته ای که احتمال افزایش بیش از حد قند خون را کاهش می دهند.

افرادی که داروهای دیابتیک مصرف می کنند و در معرض خطر ابتلا به قند خون خطرناک هستند ، باید رژیم غذایی مشابه را دنبال کنند. آنها همچنین برای جلوگیری از افت قند خون باید اقدامات پیشگیرانه را انجام دهند.

بیماری سلیاک

مقدمه
بیماری سلیاک‌ (Coeliac disease) یا اسپروی سلیاک یک اختلال خودایمنی روده باریک با زمینه ژنتیکی یا ارثی می باشد.

در این بیماری گوارشی پرزهای روده باریک آسیب دیده و در جذب مواد اختلال پیدا می کند.

در صورتی که بیماران مبتلا به سلیاک پروتئینی از دسته گلوتن (gliadin) که در برخی از غلات مانند گندم، جو، چاودار و گاه جوی دوسر وجود دارد را مصرف کنند دچار علایم عدم تحمل می‌شوند.

 ظاهرا ورود گلوتن به سلولهای پرزهای روده موجب پاسخ سیستم ایمنی می‌شود. واکنش التهابی ایجاد شده در طول زمان موجب تحلیل پرزهای روده (villous atrophy) و کاهش فعالیت آنزیمهای روده می‌ شود.

 چون بخش عمده‌ ای از جذب مواد غذایی در روده در پرزهای روده انجام می‌گیرد تخریب پرزها موجب سوء جذب می‌ شود.

اغلب موارد بیماری سلیاک، ژنتیکی هستند. بیماری سلیاک واگیردار یا سرطانی نیست‌. این بیماری معمولاً به هنگام دوران شیرخوارگی یا اوایل کودکی (دو هفتگی تا یک سالگی‌) آغاز می‌ شود.

 امکان دارد علایم هنگامی ظاهر شوند که کودک اول بار شروع به خوردن غذاهای حاوی گلوتن می‌ کند. در بزرگسالان، علایم ممکن است به تدریج و در عرض چند ماه یا حتی چند سال پدیدار شوند. 

شیوع سلیاک دراروپا یک در پانصد است. دراستان تهران نیز ۱۵۰ مبتلا به‌ این بیماری شناسایی شده‌ اند.

بیماری سلیاک هم‌چنین به نام‌ های اسپروی غیر حاره‌ ای و آنتروپاتی حساس به گلوتن هم نامیده می‌ شود.

نشانه‌ ها:
بیماری سلیاک طیف وسیعی دارد. شایعترین علائم گوارشی شامل اسهال، نفخ، کاهش وزن، استئاتوره  (اسهال چرب) می‌ باشد. مدفوع حجیم و بی رنگ می باشد. از دیگر علائم این بیماری خستگی، آسیب به رشد کودک، آتروفی و ضعف عضلانی است.

سوء جذب موادی مثل آهن و ویتامین B۱۲ موجب کم خونی می شود. سوء جذب کلسیم و ویتامین D  موجب استئوپنی و یا کاهش تراکم استخوان می شود و در نتیجه منجر به شکستگی های پاتولوژیک استخوان و هیپرپاراتیروئیدیسم ثانویه می‌ شود. 

سایر عوارض بیماری شامل آمنوره، ناباروری، تنگی پیلور، اکیموز و پتشی، کمبود ویتامین K و درماتیت هرپتیفورم می‌ باشد. شیوع سرطان های روده در بیماران سلیاکی بالاست.

برخی از افراد مبتلا به سلیاک هیچ علامتی ندارند، زیرا قسمت سالم روده قادر به جذب مواد مغذی کافی برای پیش گیری از بروز علائم است. برخی از بالغین مبتلا تنها خستگی و کم خونی دارند.

علت بیماری:
بیماری سلیاک یک بیماری مادرزادی است که به علت عدم تحمل به گلوتن ایجاد می‌ شود. گلوتن پروتئینی است که در اغلب غلات وجود دارد.

عوامل افزایش دهنده خطر که به عنوان گروه پرخطر یاد می شوند، عبارت اند از:
•  سابقه خانوادگی بیماری سلیاک
•  حاملگی
•  سایر آلرژی‌ ها

بیماران با ریسک متوسط برای بیماری سلیاک، عبارتند از:
•  مبتلایان به سندرم روده تحریک پذیر (Irritable Bowel Syndrome = IBS)
•  مبتلایان به افزایش آنزیم های کبدی
•  آنمی فقر آهن بدون توجیه
•  خستگی، بی حالی
•  وجود علائم گوارشی بدون وجود سابقه بیماری اتوایمیون یا سلیاک در خانواده درجه یک
•  نفروپاتی پریفرال
•  آتاکسی
•  Dental Endomel defects
•  افراد با طحال کوچک
•  اختلالات fertility
•  مبتلایان به سندرم داون و یا ترنر
•  مبتلایان به کمبود IgA
•  کولیت میکروسکوپیک  

بیماران با ریسک پایین برای بیماری سلیاک، عبارت اند از:
•  مبتلایان به استئوپوروز و استئوپنی
•  فیبرومیالژیا
•  سندرم خستگی مزمن
•  سوزش سر معده و یا رفلاکس
•  پانکراتیت حاد و یا مزمن
•  آلوپسی
•  بیماری های اتوایمیون کبد
•  بیماری های پوستی به غیر از درماتیت هرپتی فرم
•  میگرن
•  اختلال نقص توجه
•  تشنج
•  سندرم پای بیقرار

پیشگیری:
در حال حاضر نمی‌توان از آن پیشگیری به عمل آورد.
با رعایت یک رژیم سفت و سخت فاقد گلوتن، می‌توان انتظار یک زندگی طبیعی را در اغلب بیماران داشت‌. روند بهبود در عرض ۳-۲ هفته بعد از شروع رژیم غذایی آغاز می‌ شود.

تشخیص:
اولین قدم در تشخیص اندازه گیری تست های سرولوژیک هست:
– تست  Total IgA
– تست  Anti Tissue TransGlutaminase IgA (Anti TTG/IgA)

این دو تست اگر در گروه پرخطر (دارای شواهد بالینی قوی) انجام شود و حتی منفی باشد، قدم بعدی آندوسکوپی و بیوپسی است. شیوع سلیاک در بیماری سرونگاتیو 22-6 درصد است.

این دو تست اگر در گروه با خطر بینابین و کم خطر مثبت شود، باید برای آندوسکوپی و بیوپسی ارجاع داده شوند و اگر منفی بود بیماری سلیاک در این دو گروه از بیماران رد می شود.

اگر بیمار جزو گروه IgA deficient قرار گیرد، از دو تست ذیل استفاده می شود:
–  تست Anti Tissue TransGlutaminase IgG (Anti TTG/IgG)
– تست  Deaminated Geliadin Peptide IgG (DGP/IgG)

توجه1: در کودکانی که Anti TTG/IgA بیشتر از 10 برابر رنج نرمال باشد و تست Anti Endo Myseal Ab IgA (EMA/IgA) در دو نمونه خون مثبت باشد و تست HLA DQ2 و HLA DQ8 مثبت شوند (این دو تست در 99 درصد مبتلایان به بیماری سلیاک مثبت می باشد)، تشخیص سلیاک قطعی است و نیازی به بیوپسی ندارند.

توجه2: بهترین تست سرولوژیک تشخیصی در بزرگسالان Anti TTG/IgA و در کودکان زیر دو سال DGP/IgG و DGP/IgA می باشد.

توجه3: افزایش تیتر DGP ، در کودکان متناسب با شدت آسیب به روده کودکان بوده و می تواند به عنوان یک ابزار برای پایبندی کودک و والدین برای رعایت رژیم غذایی فاقد گلوتن استفاده شود.

توجه4: اگر نمای روده (دئودنوم) در آندوسکوپی نرمال باشد نمی تواند سلیاک را رد کند و باید حتمأ بیوپسی هم گرفته شود.

برای بیوپسی هم حتمأ باید 5 نمونه بافتی از قسمت دیستال دئودنوم و 2 نمونه بافتی هم از بولب دئودنوم گرفته شود.

13 درصد بیماران درگیری در ناحیه بولب دارند. هرچند توصیه می شود که از هر سه منطقه پروگزیمال، دیستال و بولب دئودنوم نمونه بیوپسی گرفته شود.

همچنین یکی از راه های تشخیص توسط خود فرد این است که اگر رژیم غذایی بدون گلوتن استفاده كرد و اگر علائم بیماری اش برطرف شداحتمالاً سلیاك دارد.

آزمایش خون به پزشك كمك می كند كه این بیماری را تشخیص دهد. قبل از شروع رژیم غذایی بدون گلوتن، انجام آزمایش خون ضروری است.

تشخیص قطعی بیماری با برداشتن تكه ای از بافت (بیوپسی) با استفاده از یك لوله باریك كه وارد روده می شود (آندوسکوپی)، تایید می شود.

درمان:
مناسب ترین جایگزین برای گندم، ارزن هست که فاقد گلوتن می باشد.
تنها انتخاب درمانی، حذف کردن گلوتن از رژیم غذایی است‌. اساس درمان این بیماری رژیم غذایی فاقد گلوتن تا پایان عمر است و دوره بهبودی آن با رعایت رژیم غذایی خاص به طور معمول ۳ تا ۶ ماه که البته در بزرگسالان به ۲ سال هم می‌ رسد.

بیماران مبتلا به سلیاک باید از مصرف مواد غذایی حاوی گندم، جو، چاودار و برخی حبوبات پرهیز و آرد سیب‌ زمینی، برنج، عدس، سویا، ذرت و لوبیا را جایگزین آن کنند. 

بیشتر مبتلایان به سلیاک به تخم‌ مرغ، شکر و روغن حساسیت‌ های متفاوتی دارند، از این رو از مصرف محصولاتی که این گونه مواد بوفور در آن ها به کار رفته نظیر انواع سس‌ ها خودداری کنید. 

مبتلایان باید از مصرف غذاهای فرآوری شده نظیر سوسیس، کالباس، ماکارونی، رشته‌فرنگی، قهوه، نسکافه و تمامی شیرینی‌ جات و کیک‌ هایی که در آن ها از گلوتن و یا آرد گندم استفاده شده پرهیز کنند.

به علت آن که این گونه بیماران از مصرف غلات و برخی حبوبات محروم هستند باید برای جبران کمبود ویتامین‌ ها و املاح معدنی از میوه‌ ها و سبزی‌ ها به صورت پخته و تازه، گوشت و لبنیات کم‌چرب، ماهی و برنج بسیار استفاده کنند و روغن‌ های مایع ذرت، زیتون، کانولا و هسته انگور را جهت پخت و پز به کار برند.

عوارض سلیاک درمان نشده:

کم خونی و فقر آهن

شروع زود هنگام پوکی استخوان

نازایی و سقط جنین

کمبود های ویتامین و مواد معدنی

بدخیمی های دستگاه گوارش

تظاهرات عصبی: میگرن، حمله های صرعی، زوال عقل

داروها:
•  آهن و اسیدفولیک برای کم‌ خونی
•  کلسیم و مکمل‌ های ویتامینی در صورت کمبود
•  امکان دارد داروهای کورتیزونی خوراکی برای کاهش پاسخ التهابی بدن در موارد حمله شدید بیماری تجویز شوند.

رژیم غذایی:
رژیم غذایی فاقد گلوتن‌. حذف کامل گلوتن از رژیم غذایی دشوار است‌. بنابراین در مدتی که با رژیم جدید به تدریج خو می‌ گیرید صبر پیشه کنید.

برنامه‌ ریزی رژیم غذایی با کمک متخصص تغذیه انجام می‌ پذیرد.
هیچ محدودیتی برای فعالیت بدنی وجود ندارد.

غده ی تیروئید یکی از غدد مهم بدن است که میزان سوخت و ساز انرژی بدن را تنظیم می کند. این غده شکلی شبیه پروانه دارد و در جلوی نای قرار گرفته است.

برای بررسی عملکرد تیروئید چه آزمایش‌هایی انجام می‌ شود؟

پزشک قادر به تشخیص هر کدام از علائم تیروئید بوده و می‌ تواند به شما کمک کند که این علائم را از بین ببرید. ممکن است پزشک چندین آزمایش خون را برای بررسی عملکرد تیروئید در خواست دهد، از جمله موارد زیر:

• آزمایش TSH
• آزمایش T4
• آزمایش T3
• آزمایش ایمونوگلوبولین تحریک کننده تیروئید (TSI)
• آزمایش آنتی‌ بادی ضد تیروئید، یا آنتی‌ بادی تیروئید پراکسیداز (TPOab)

در طی آزمایش خون، نمونه خون در مطب یا کلینیک پزشکی گرفته می‌ شود و برای تجزیه و تحلیل به آزمایشگاه فرستاده می‌ شود.

در طول ارزیابی آزمایش خون مقدار TSH، سطح هورمون‌ های تیروئید و آنتی‌ بادی‌ هایی که در بیماری‌ های خود ایمنی تیروئید حضور دارند، سنجیده می‌ شود. آنتی‌ بادی‌ ها مولکول‌ هایی هستند که توسط بدن به‌ اشتباه تولید می‌ شوند.

آن‌ ها به بافت‌ های بدن حمله می‌ کنند. عوامل پیچیده زیادی بر سطح عملکرد تیروئید و هورمون‌ های آن تأثیر می‌ گذارند. هنگام تفسیر آزمایش عملکرد تیروئید، پزشکان سابقه پزشکی بیمار و عوامل مختلف را مد نظر قرار می‌ دهند.

? غده ی تیروئید، یُد موجود در غذا را جذب کرده و هورمون های T3 و T4 (تری یدوتیرونین و تترایدوتیرونین یا تیروکسین) را می سازد.
این هورمون ها در غده مزبور ذخیره شده و به تدریج در مواقع لزوم به داخل خون رها می شوند.
هورمون های تیروئید برای رشد نرمال مغز و دستگاه عصبی به خصوص در سه سال اول زندگی ضروری هستند و در صورت عملکرد نامناسب آن ها ممکن است عقب ماندگی ذهنی بروز کند.

بچه ها در سنین بالاتر برای رشد مناسب و بزرگسالان برای متابولیسم منظم و تنظیم سوخت و ساز بدن به هورمون های تیروئیدی نیازمند هستند.
به همین علت در بعضی کشورها در بدو تولد تست تنظیم تیروئید از نوزادان به عمل می آید.

? هیپوتالاموس تنظیم کننده ی ساخت هورمون های تیروئیدی است، به طوری که هورمونی به نام TRH آزاد می کند که به هیپوفیز رفته و هیپوفیز نیز هورمون Thyroid Stimulating Hormone یا TSH را به خون آزاد می کند که این هورمون غده تیروئید را تحریک می کند تا هورمون های تیروئیدی را در خون آزاد کند.

? به همین دلیل در مواقعی که سطح هورمون تیروئید در بدن کاهش می یابد، TSH بیشتری در خون ترشح می شود و سطح آن در خون بالا می رود.
برعکس در پُرکاری تیروئید که میزان زیادی هورمون(T3 و T4) در خون وجود دارد، TSH کمتری آزاد می شود و سطح آن در خون کاهش می یابد.

البته در مراحل اولیه ی عملکرد نامناسب غده ی تیروئید ممکن است حتی TSH نرمال باشد، ولی معمولاً بعد از چند هفته TSH میزان واقعی هورمون تیروئید را منعکس می کند.

 ? معمولاً برای اطمینان، T3 و T4 کل پلاسما و T3 و T4 آزاد در آزمایشات اندازه گیری می شوند.

غده تیروئید ابتدا T4 و به مقدار خیلی ناچیزی T3 تولید می کند.

اکثر T3 موجود در خون به وسیله ی تبدیل T4 به T3 در بافت احشایی حاصل می شود. T3 و T4 بعد از ساخته شدن در تیروئید به وسیله ی پروتئین هایی نظیر آلبومین و TBG و ترانس تیرتین در خون انتقال می یابند.

?تنها مقدار بسیار جزئی یعنی حدود 1 درصد هورمون های T3 و T4 به صورت آزاد در خون هستند و جالب این جاست که فقط همین مقادیر آزاد بر بافت ها مؤثر هستند.

همچنین با وجودی که مقدار T3 آزاد بسیار کمتر از T4 آزاد است، ولی تأثیر بیشتری بر نحوه ی مصرف انرژی توسط بدن دارد.

در آزمایش تیروئید چه مواردی اندازه گیری می شوند؟
معمولاً تست TSH اصلی ترین و مهم ترین ارزیابی است، ولی به همراه آن ممکن است کل T3 و T4 (مقادیر متصل به پروتئین + مقادیر آزاد) و نیز T3 و T4 آزاد (FT3 و FT4) مورد بررسی قرار گیرند.

?امروزه روش های جدید بررسی غده ی تیروئید شامل اسکن غده ی تیروئید و اسکن یُد برداشتی می باشند. در روش اسکن تیروئید، ایزوتوپ یُد به بیمار تجویز شده و منتظر شروع مراحل هورمون سازی مشابه عملکرد طبیعی تیروئید می شوند و از این طریق تفاوت از میزان نرمال تعیین می شود.
در روش اسکن یُد برداشتی، یُد نشاندار برداشته شده توسط غده ی تیروئید بررسی می شود.

?افراد هیپوتیروئید کمتر برداشت می کنند و برعکس افراد هیپرتیروئید، یُد بیشتری برداشت می کنند.
لازم به ذکر است که اندازه گیری T3 و T4 به وسیله روش های RIA انجام می گیرد که جایزه نوبل 1977 را برای مبدعان این روش به ارمغان داشت.

نشانه های معمول هیپوتیروئیدیسم (کم کاری تیروئید):
اِدِم، فراموشی، اضافه وزن، خستگی، حساسیت به سرما، موی خشک و شکننده، یبوست، انقباض عضلانی، افسردگی، گواتر(بزرگی تیروئید)، پریود نامنظم با مقدار زیاد

?نشانه های معمول هیپرتیروئیدیسیم (پُرکاری تیروئید):
کاهش وزن سریع، افزایش اشتها، فشار خون بالا، تعریق، ضعف عضلانی، عدم تحمل گرما، انقباضات روده ای مکرر، لرزش، نامنظم بودن پریود، التهاب و ورم بافت اطراف چشم و گواتر (بزرگی تیروئید)